ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ DAVASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME NERESİDİR?

Taşınır ve taşınmaz mallar üzerindeki ortaklığın sonlandırılması amacıyla Sulh Hukuk Mahkemesinde ortaklığın giderilmesi davası açılarak ortaklık ilişkisinin tasfiyesi, paydaşların paylarını satış ya da taksim yoluyla elde etmeleri mümkündür.

Uygulamada ortaklığın giderilmesi davasının konusunu çoğunlukla taşınmaz mallar üzerindeki ortaklığın giderilmesi talepleri oluşturmaktadır.

Hukuk Muhakemeleri Kanunun Sulh Hukuk Mahkemelerinin görevini düzenleyen 4/b maddesinde “Taşınır ve taşınmaz mal veya hakkın paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin” davalar konusunda görevli mahkemenin Sulh Hukuk Mahkemesi olduğu açıkça düzenlenmiştir.

Hukuk Muhakemeleri Kanunun yetkiye ilişkin 12. maddesinde ise taşınmaz üzerindeki ayni hakka ilişkin veya ayni hak sahipliğinde değişiklik yapabilecek davalarda taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir.

Yetkili mahkemeyi kesin olarak düzenleyen HMK 12. maddesi karşısında; ev, arsa, tarla, bahçe vb. taşınmaz üzerindeki ortaklığın giderilmesi davalarında taşınmazın bulunduğu yer sulh hukuk mahkemesinin tartışmasız tek yetkili ve görevli mahkeme olduğu söylenebilir.

Buna karşılık, usul ekonomisi gereği birden fazla taşınmazın aynı davaya konu edilmesi ve tek bir dava içinde bütün taşınmazlar üzerindeki ortaklığın giderilmesinin de sağlanması mümkündür. Örnek vermek gerekirse, birden fazla taşınmaz üzerinde mirastan kaynaklı bir ortaklığın sona erdirilmek istendiği ancak bir taşınmazın İstanbul’da, bir taşınmazın Ankara’da, diğerinin ise Gaziantep şehrinde olduğu durumlarla sıklıkla karşılaşılmaktadır. Böyle bir durumda her üç taşınmaz yönünden de paylaşım isteyen paydaşın her taşınmaz için ayrı ayrı davalar açmasına gerek yoktur.

Taşınmaz aynından doğan davaları düzenleyen md.12/3’te; “bu davalar birden fazla taşınmaza ilişkinse, taşınmazlardan birinin bulunduğu yerde diğerleri hakkında da dava açılabilir” denilerek davacıya bir seçimlik hak tanınmıştır. Yukarıdaki örnekten yola çıkarak, davacın her üç taşınmazdaki ortaklığın giderilmesini İstanbul, Ankara veya Gaziantep şehirlerinden kendi belirleyeceği Sulh Hukuk Mahkemesinde istemesi mümkündür. Taşınmaz davalarında yetki kesin olmasına karşın, birden fazla taşınmaz mevcut olması durumunda davacıya bir seçimlik hak tanınmıştır diyebiliriz.

Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) Davası

---

Yargıtay 5. Hukuk Dairesi 2021/10895 E., 2021/12669 K.

“…Taşınmaz aynından doğan davalarda yetki başlıklı 6100 sayılı HMK’nın 12. maddesinin birinci fıkrasında “Taşınmaz üzerindeki ayni hakka ilişkin veya ayni hak sahipliğinde değişikliğe yol açabilecek davalar ile taşınmazın zilyetliğine yahut alıkoyma hakkına ilişkin davalarda, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir”, üçüncü fıkrasında “bu davalar, birden fazla taşınmaza ilişkin ise, taşınmalardan birinin bulunduğu yerde, diğerleri hakkında da dava açılabilir” hükmüne yer verilmiştir.

Dosya kapsamında ortaklığın giderilmesi istenen 474 ada 204 parsel sayılı taşınmazın ….. İlii …… İlçesinde bulunduğu anlaşıldığında uyuşmazlığın ……. Sulh Hukuk Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekmketedir.

Yukarıda açıklanan nedenlerle, 6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri ve 5235 sayılı Kanunun 36/3. maddesi gereğince ….. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 08.11.2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.”

---

Avukat Arabulucu Burak Eğri