Boşanma, evlilik birliğinin mahkeme kararı ile sona ermesidir. Boşanma, eşlerin ortak yaşamlarını sonlandırmaları ve bundan sonra ayrı yaşamaları anlamına gelir. Boşanma davları, eşler için hem maddi hem de manevi açıdan önemli bir değişim meydana getirir Bu değişimin eşler için olumsuz etkilerini maddi anlamda en aza indirmek amacıyla, boşanma davalarında tazminat talep etme hakkı tanınmıştır.

Boşanmada Maddi Tazminat

Boşanmada maddi tazminat, boşanma nedeniyle eşlerden birinin mevcut veya beklenen menfaatlerinin zedelenmesi halinde, bu zararın karşılanması için ödenen tazminattır. Maddi tazminat talebinde bulunabilmek için, şu şartların birlikte gerçekleşmesi gerekir:

• Boşanma nedeniyle eşlerden birinin menfaati zedelenmelidir.
• Bu zarar, eşlerin evlilik birliği içinde edindikleri veya edinmeleri muhtemel olan mal varlıkları ile ilgili olmalıdır.
• Zarar, kusurlu olan eş tarafından meydana getirilmelidir.

Maddi tazminat talebinde bulunacak eşin, zararın miktarını ve tazminat talebinin gerekçesini mahkemeye sunması gerekir. Mahkeme, bu hususları göz önünde bulundurarak maddi tazminat miktarını belirler.

Maddi tazminat talep edilebilen zararlar, aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Eşlerin evlilik birliği içinde edindikleri mal varlıklarında meydana gelen değer kaybı. Örneğin, evlilik birliği içinde edinilen ev, araba veya diğer mal varlıkların değerinin boşanma nedeniyle düşmesi halinde, bu değer kaybı maddi tazminat talebine konu edilebilir.
• Eşlerin evlilik birliği içinde edindikleri mesleki beceri ve deneyimlerde meydana gelen değer kaybı. Örneğin, evlilik birliği içinde çalışan eşin, boşanma nedeniyle iş hayatına devam etmekte güçlük çekmesi halinde, bu durum maddi tazminat talebine konu edilebilir.
• Eşlerin evlilik birliği içinde edindikleri sosyal ve kişisel ilişkilerinde meydana gelen değer kaybı. Örneğin, evlilik birliği içinde arkadaşlık ve sosyal çevre edinmiş olan eşin, boşanma nedeniyle bu ilişkilerini kaybetmesi halinde, bu durum maddi tazminat talebine konu edilebilir.

Mahkeme maddi tazminat miktarının belirlerken, aşağıdaki hususları göz önünde bulundurur:

• Zararın miktarı. Maddi tazminat talebinde bulunan eşin, uğradığı zararın miktarını mahkemeye kanıtlaması gerekir. Bu kanıtlar, gelir ve gider belgeleri, bilirkişi raporu gibi belgeler olabilir.
• Zararın meydana geldiği süre. Maddi tazminat talebinde bulunan eşin, uğradığı zararın ne kadar süreyle devam ettiğini mahkemeye kanıtlaması gerekir.
• Kusurun derecesi. Maddi tazminat talebinde bulunan eşin, kusurlu olan eşe karşı kusur oranını mahkemeye kanıtlaması gerekir.

Maddi tazminat, genellikle tek seferde ödenir. Ancak, mahkeme, tazminatın belirli aralıklarla ödenmesine karar verebilir.

Boşanmada Manevi Tazminat

Boşanmada manevi tazminat, boşanma nedeniyle eşlerden birinin kişilik haklarının ihlal edilmesi halinde, bu zararın karşılanması için ödenen tazminattır. Manevi tazminat talebinde bulunabilmek için, şu şartların birlikte gerçekleşmesi gerekir:

• Boşanma nedeniyle eşlerden birinin kişilik hakları ihlal edilmelidir.
• Bu zarar, eşlerin evlilik birliği içinde edindikleri veya edinmeleri muhtemel olan manevi değerler ile ilgili olmalıdır.
• Zarar, kusurlu olan eş tarafından meydana getirilmelidir.

Manevi tazminat talebinde bulunacak eşin, zararın miktarını ve tazminat talebinin gerekçesini mahkemeye sunması gerekir. Mahkeme, bu hususları göz önünde bulundurarak manevi tazminat miktarını belirler.

Aşağıdaki hallerde manevi tazminat talep edilebilir:

• Eşlerden birinin kişilik haklarının ihlal edilmesi nedeniyle duyduğu üzüntü, elem, keder ve acı. Örneğin, eşi tarafından fiziksel veya psikolojik şiddete maruz kalan eşin, bu nedenle duyduğu üzüntü, elem, keder ve acı manevi tazminat talebine konu edilebilir.
• Eşlerden birinin kişilik haklarının ihlal edilmesi nedeniyle uğradığı itibar kaybı. Örneğin, eşi tarafından aldatılan eşin, bu nedenle uğradığı itibar kaybı manevi tazminat talebine konu edilebilir.
• Eşlerden birinin kişilik haklarının ihlal edilmesi nedeniyle yaşam kalitesinin düşmesi. Örneğin, eşi tarafından terk edilen eşin, bu nedenle yaşam kalitesinin düşmesi manevi tazminat talebine konu edilebilir.

Manevi tazminat miktarının belirlenmesinde, mahkeme aşağıdaki hususları göz önünde bulundurur:

• Zararın ağırlığı. Manevi tazminat talebinde bulunan eşin, uğradığı zararın ağırlığını mahkemeye kanıtlaması gerekir. Bu kanıtlar, tanık beyanları, bilirkişi raporu gibi belgeler olabilir.
• Kusurun derecesi. Manevi tazminat talebinde bulunan eşin, kusurlu olan eşe karşı kusur oranını mahkemeye kanıtlaması gerekir.

Manevi tazminat, boşanma davalarında oldukça sık talep edilen bir tazminat türüdür. Bu tazminat, boşanma nedeniyle zarar gören eşe, uğradığı manevi zararın bir nebze de olsa karşılanmasına yardımcı olmaktadır.

Boşanma Davasında Tazminat Talebi

Boşanmada tazminat talebi, boşanma davasıyla birlikte veya boşanma davasının herhangi bir aşamasında ileri sürülebilir. Tazminat talebinin, boşanma davasının sonuçlanmasına kadar ileri sürülmesi gerekir.

Tazminat talebinde bulunacak eşin, tazminat talebinin dayanağını oluşturan belgeleri mahkemeye sunması gerekir. Bu belgeler, boşanma nedeniyle zarar görüldüğü iddia edilen eşe ait gelir ve gider belgeleri, zararın meydana geldiğine dair deliller (örneğin, hastane raporları, tanık beyanları) gibi belgeler olabilir.

Boşanmada Tazminat Miktarı

Boşanmada maddi tazminat miktarı, zararın miktarına, zararın meydana geldiği süreye ve kusurun derecesine göre belirlenir. Manevi tazminat miktarı ise, zararın ağırlığına ve kusurun derecesine göre belirlenir.

Boşanmada tazminat miktarının belirlenmesinde, mahkemenin takdir yetkisi bulunmaktadır. Mahkeme, tazminat miktarını belirlerken, tarafların sosyal ve ekonomik durumlarını, boşanmanın sebebini, kusurun derecesini ve diğer tüm ilgili aşağıdaki hususları göz önünde bulundurur:

• Zararın miktarı ve ağırlığı. Maddi tazminat talebinde bulunan eşin, uğradığı zararın miktarını ve ağırlığını mahkemeye kanıtlaması gerekir. Bu kanıtlar, gelir ve gider belgeleri, bilirkişi raporu gibi belgeler olabilir. Manevi tazminat talebinde bulunan eşin, uğradığı zararın ağırlığını mahkemeye kanıtlaması gerekir. Bu kanıtlar, tanık beyanları, bilirkişi raporu gibi belgeler olabilir.
• Kusurun derecesi. Maddi tazminat talebinde bulunan eşin, kusurlu olan eşe karşı kusur oranını mahkemeye kanıtlaması gerekir. Manevi tazminat talebinde bulunan eşin, kusurlu olan eşe karşı kusur oranını mahkemeye kanıtlaması gerekir.
• Tarafların ekonomik ve sosyal durumları. Tarafların gelir düzeyleri, eğitim durumları, meslekleri, iş tecrübeleri, yaş durumları, sağlık durumları gibi hususlar göz önünde bulundurulur.
• Boşanmanın sebebi. Boşanmaya yol açan olaylar ve bu olayların tarafların kusur oranına etkisi göz önünde bulundurulur.
• Diğer ilgili hususlar. Dava konusu edilen tazminatın niteliği, dava tarihindeki ekonomik koşullar gibi hususlar göz önünde bulundurulur.

Özellikle manevi tazminat miktarı, her davada farklı olabilmektedir. Bu nedenle, tazminat talebinde bulunacak eş, bu hususu iyi değerlendirmeli ve avukatından yardım almalıdır.

Sonuç

Boşanma, eşler için hem maddi hem de manevi açıdan önemli bir değişimdir. Bu değişimin olumsuz etkilerini en aza indirmek amacıyla, boşanma davalarında tazminat talep etme hakkı tanınmıştır. Boşanmada tazminat talebinde bulunabilmek için, yukarıda belirtilen şartların birlikte gerçekleşmesi gerekir. Tazminat talebinde bulunacak eşin, zararın miktarını ve tazminat talebinin gerekçesini tüm doneleri ve delilleri ile birlikte mahkemeye sunması gerekir.