İşten Ayrılan, İşten Çıkartılan İşçinin Hakları Nelerdir?

Kendi iradesi dışında ya da kendi iradesiyle iş akdi sona erdirilerek işten ayrılan işçiler, kanundan doğan bir takım haklarını yasal yollardan talep edebilirler. İşten çıkarılma nedeni özelinde her durum için netice değişkenlik göstermekle birlikte, genel hatları ile işçinin yasal hakları yazımızda belirtilmektedir.

İşten Ayrılan İşçinin Açabileceği Davalar Nelerdir?

İşe İade Davası

Kanun gereği iş güvencesi kapsamında bulunan işçiler, yasal şartları haiz ise işe iade talebinde bulunabilirler. Bu dava esas itibariyle bir alacak davası değil, işten çıkarılma işleminin mahkemece geçersiz sayılarak işçinin işine devam etmesi yönünde hüküm kurulan bir davadır. İşverenin işçiyi işe iade alması ya da almaması durumuna göre dava sonucunda işçiye ödenecek ücret ve parasal haklar değişkenlik gösterecektir. İşe dönüş davası olarak da bilinen işe iade davası, niteliği itibariyle diğer alacak ve tazminat davası türlerinden farklı olan bir “tespit” davasıdır. Bu nedenle hak düşürücü süreler ve başvuru usulleri davanın önemli ayrıntılarıdır. İşe iade davası konusundaki detaylı yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.

İşçi Tazminat Davası

İşçinin işten ayrılma nedenine göre kıdem ve ihbar tazminatı ile duruma göre kötü niyet tazminatı ve sendikal tazminata hak kazanması, iş kazası geçirmesi halinde maddi ve manevi tazminat talep etmesi mümkündür. Haksız olarak işten çıkarılan işçinin işyerindeki kıdemine göre kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı talep etme hakkı vardır. Kıdem tazminatına nasıl hak kazanılabileceğine ve kıdem tazminatının nasıl hesaplanacağına ilişkin yazımıza buradan ulaşabilirsiniz. İhbar tazminatının nasıl hesaplanacağına ilişkin yazımıza ise buradan ulaşabilirsiniz. İşyerinde ayrımcılığa uğrayan bir işçi buna ilişkin ayrımcılık tazminatı talebinde bulunabilir. İşçinin işyerinde psikolojik baskı ve tacize uğraması halinde (mobbing) buna dayalı olarak maddi ve manevi tazminat talep etme hakkı vardır. İşçinin iş kazası geçirmesi halinde işgücü süreli/süresi ve kısmen/tamamen ortadan kalkabileceği için buna ilişkin maddi ve manevi tazminat talep etme hakkı doğar.

İşçi Alacağı Davası

İşçinin hak etmiş olduğu ücreti ve ücretten sayılan diğer hakları iş akdinin feshi nedeninden bağımsız olarak hesaplanmalı ve işçiye ödenmelidir. İşçinin maaşı, fazla mesai ücreti, resmi ve dini bayram, genel tatil ve hafta tatili ücreti, kullanmadığı yıllık izinlerin ücreti gibi çalışmaya bağlı alacakları her şartta işçiye ödenmelidir. İşçi, işverene karşı çok ağır bir suç işlemiş olsa dahi işçinin ücret hakkı saklıdır. İşçinin ücretlerinin kanuna uygun bir şekilde hesaplanması ve ödenmesi kanuni bir zorunluluktur ve aksi halde işçinin haklı fesih hakkı doğmaktadır.

İşçi Hizmet Tespiti Davası

Sigortalı çalışmak bir tercih değil, kanuni bir zorunluluktur. İşçi ile işveren daha yüksek bir ücrete karşılık sigortasız çalışma konusunda anlaşmış olsalar dahi işçinin sigortası kanuna uygun biçimde yapılmalıdır. İşçinin salt sigortalı olması kanunen yeterli değil, ücreti de gerçek ücreti üzerinden bildirilerek sigortası yapılmalıdır. İşçinin sigortasının hiç yapılmaması ya da düşük ücretten yapılması işçi için bir haklı fesih nedenidir. Hizmet tespiti davasına ilişkin yazımıza buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.

---

İşçi hak ve alacaklarına ilişkin aşağıda yer alan yazılarımızı inceleyin!

Fazla Mesai Nasıl Hesaplanır?

İşçi İhbar Süresi ve İhbar Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

İşçi Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

İşe İade Davası Nedir?

Yıllık Ücretli İzin Alacağı Nasıl Hesaplanır?

İşçi Alacaklarına Uygulanacak Faiz Nasıl Hesaplanır?

İşçi Alacaklarında Zamanaşımı Süreleri

İşçi Hangi Durumlarda Kıdem Tazminatı Alabilir?

İşe İade Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

Avukat Burak Eğri