Anlaşmalı Boşanma Davası Nedir?
Eşlerin boşanmanın mali ve hukuki tüm sonuçları konusunda mutabakata varmaları halinde uzun bir yargılama sürecini beklemeden, hızlı bir biçimde evliliği sona erdirdikleri pratik bir yoldur.
Yargısal süreçlerin çok uzaması, çekişmeli boşanma davasında delillerin toplanması aşamasının oldukça uzun bir süreç sonunda tamamlanması, karar kesinleşme süreçleri gibi sorunlar nedeniyle günümüzde çekişmeli boşanma davaları maddi ve manevi olarak oldukça yıpratıcı bir süreç haline gelmiştir. İstatistiklere göre günümüzde boşanmaların büyük kısmı anlaşmalı olarak sona ermektedir. Anlaşmalı boşanmada görevli mahkeme Aile Mahkemeleridir.
Anlaşmalı Boşanma Davasının Şartları Nelerdir?
Türk Medeni Kanununun 134/3. maddesi gereği eşlerin anlaşmaları sonucu evlilik birliğinin temelden sarsılmış olduğunun kabul edilebilmesi için birtakım şartlar mevcuttur. Bunlar;
- Evlilik en az bir yıl sürmüş olmalıdır. Bu sürenin başlangıcında dikkate alınacak tarih nüfus kayıtlarında yer alan resmi evlenme (nikah) tarihidir. Evliliğin fiili olarak başlangıcı ya da imam nikahı bu sürelerin hesabında dikkate alınmaz.
- Eşler boşanmak için birlikte başvurmalı ya da bir eşin açtığı davayı diğerinin kabul etmesi gerekmektedir. Kanun tarafların ortak iradesini aramaktadır.
- Hakimin tarafları bizzat dinlemesi ve boşanma konusundaki iradelerinin serbest bir şekilde baskı altında olmadan verildiğine kanaat etmesi gerekir.
- Tarafların boşanmanın mali sonuçları, çocukların velayeti, çocukla tesis edilecek kişisel ilişki gibi konularda Aile Mahkemesi Hakimi tarafından uygun görülecek bir şekilde anlaşmış olmaları gerekmektedir.
Tarafların her ikisi de duruşmada hazır bulunmadan, yalnızca taraf vekilin beyanı ile anlaşmalı boşanmaya karar verilemez.
Anlaşmalı Boşanma Protokolü Nedir?
Uygulamada taraflar düzenleyecekleri bir protokol ile boşanmanın mali ve aile hukukuna ilişkin sonuçları hakkında bir anlaşmaya vararak bunu mahkemeye sunarlar. Aile mahkemesi hakimi, Medeni Kanunun gereği tarafların ve varsa müşterek çocukların menfaatini gözeterek tarafların anlaşmasında gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir.
Eşlerin yalnızca boşanma konusunda anlaşmaları, ancak diğer konularda anlaşmazlık içinde olmaları halinde boşanma kararı verilemez.
Anlaşmalı boşanmada, hakimin boşanma sebebini sorgulayarak davanın reddine karar verme yetkisi yoktur. Hatta bu nedenin hakim tarafından sorulması halinde tarafların bunu açıklama zorunluluğu dahi yoktur. Hakim, yalnızca kendisine sunulan anlaşmalı boşanma yönündeki irade beyanlarının eşlerin özgür irade beyanı olup olmadığını resen gözetmelidir.
Anlaşmalı Boşanma Davasında Kesinleşme
Her ne kadar pratik ve hızlı bir yol olsa da, boşanma kararının sonuç doğurabilmesi için kesinleşmesi gerekmektedir. Anlaşmalı boşanma davası sonucu Aile Mahkemesi tarafından verilmiş olan karar kesin değildir. Tarafların, gerekçeli kararın kendilerine tebliğinden itibaren Hukuk Muhakemeleri Kanunu gereği istinaf ve temyiz yoluna başvurabilme hakkı vardır.
Anlaşmalı boşanma davasında taşınmaz paylaşımı
Avukat Burak Eğri