• KIDEM TAZMİNATI:

• İHBAR TAZMİNATI:

• ÜCRET ALACAĞI:

• FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ ALACAĞI:

• ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL ÜCRETİ ALACAĞI:

• HAFTA TATİLİ ÜCRETİ ALACAĞI:

• YILLIK İZİN ÜCRETİ ALACAĞI:

• KÖTÜNİYET TAZMİNATI ALACAĞI:

• İŞE İADE DAVASI:

İşçi Alacaklarına Uygulanacak Faiz İle İlgili Yargıtay Kararları

Yargıtay Hukuk Dairesi 2016/27177 E. , 2020/1331 K.

…Taraflar arasındaki uyuşmazlık konusu kıdem tazminatına uygulanması gereken işlemiş faizin hesaplanması noktasındadır.Kıdem tazminatına uygulanması gereken faizi düzenleyen ilgili hükümde özel banka ile kamu bankası ayrımı yapılmamıştır. Yasada, “uygulanan en yüksek faiz” sözcüklerine yer verilmiş olmakla sözü edilen faiz oranının uygulanıp uygulanmadığı tespit olunmalıdır. Bankaların belli dönemlerde T. C. Merkez Bankası’na uygulayabileceklerini bildirdikleri faiz oranı fiilen uygulanmış olmadıkça ücret dikkate alınmaz. Bankaların uyguladıkları faiz oranları bir ya da birkaç aylık veya bir yıllık vadelerle belirlenmektedir. Bunlardan en uzun vade bir yıl olup, en yüksek faiz oranı da bir yıllık mevduata uygulanmaktadır. Bu durumda kıdem tazminatı için uygulanması gereken faiz, ödeme gününün kararlaştırıldığı ya da temerrüdün gerçekleştiği zamanda bankalarca bir yıllık mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı olmalıdır. Aynı miktar için ikinci yılın başlangıcındaki en yüksek banka mevduat faizinin belirlenerek uygulanması, gecikme daha da uzunsa takip eden yıllar için de aynı yönteme başvurulması gerekir. Yıl içinde artan ve eksilen faiz oranları dikkate alınmaz. Yıllar itibarıyla faiz oranları değişebileceğinden kararda faiz oranının gösterilmemesi gerekir.Somut olayda ; mahkemece işlemiş faiz hesabına yönelik olarak Merkez Bankası’ ndan bankalarca fiilen uygulanan faizin yıllara göre oranı istenerek işlemiş faiz hesabının buna göre yapılması gerekirken sadece davacı tarafından belirtilen faiz oranlarının esas alınması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.

Yargıtay Hukuk Dairesi 2016/27262 E. , 2020/984 K.

…Yukarıda izah edilen şekilde yapılacak hesaplama sonucu davacı tarafından talep edilebilecek bir miktarın tespiti durumunda ise davacının alacaklara muacceliyet tarihinden itibaren faiz talep ettiği anlaşıldığından yürürlükte bulunan toplu iş sözleşmesinin 53.maddesinde düzenlenen “işçilerin ücreti ve bu sözleşme ile yapılacak her türlü ödemeler ile sosyal yardımlar hak kazanılan günün ilk iş günü ödenir. Bu ödeme günlerinin tatil günlerinden birisine rastlaması halinde ödemeler tatil gününden önceki ilk iş günü yapılır. Ücretlerrin ödendiği ayın ilk pazartesi gününe kadar olan fazla mesai akdi tatil, hafta tatili ve genel tatil çalışmalarına ait ücretlerin ödemeleri maaş ile birlikte aynı günde yapılır, tüm alacaklar ödeme gününden itibaren mücbir sebep olmadığı halde ödenmez ise İş Kanunu 34 . madde uygulanır.” hükmü dikkate alınarak faizin uygulanacağı tarihin tespit edilmesi gerektiği de gözetilerek hüküm kurulmalıdır.

Yargıtay Hukuk Dairesi 2016/24254 E. , 2020/423 K.

…Davacı davadan önce gönderdiği ihtarname ile ihbar tazminatı alacağı bakımından davalı işvereni temerrüde düşürmüş olup temerrüd tarihinden itibaren isteyebileceği faizi dava tarihinden itibaren talep etmiştir. Temerrüd olgusu ve talep gözetilerek ihbar tazminatına ilişkin alacağın tamamına dava tarihinden itibaren faiz yürütülmesi gerekirken dava-ıslah ayrımı yapılması hatalıdır.

Yargıtay Hukuk Dairesi 2016/11583 E. , 2020/337 K.

…Yabancı para borcuna hangi faizin uygulanacağı 3095 sayılı yasanın 4/a – (Ek madde: 14/11/1990 – 3678/30 md.) maddesinde düzenlenmiş olup, burada “ Sözleşmede daha yüksek akdi veya gecikme faizi kararlaştırılmadığı hallerde, yabancı para borcunun faizinde Devlet Bankalarının o yabancı para ile açılmış bir yıl vadeli mevduat hesabına ödediği en yüksek faiz oranı uygulanır.” kuralına yer verilmiştir.
Uyuşmazlık konusu alacağının yabancı parayla tahsili talep edildiğinden bu alacağa 3095 sayılı Yasa’nın 4/a maddesi uyarınca, “Devlet bankalarınca EURO üzerinden açılmış bir yıllık vadeli mevduata uygulanan en yüksek faize” hükmedilmesi gerekirken “ en yüksek banka mevduat faiziyle birlikte,” şeklinde hüküm kurulması hatalı olup, bozma sebebi ise de bu hususun düzeltilmesi yeniden yargılamayı gerektirmediğinden hükmün HMK.nın geçici 3/2. maddesi yollaması ile HUMK. nun 438/7. maddesi uyarınca düzeltilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir.

Yargıtay Hukuk Dairesi 2016/21769 E. , 2020/417 K.

…Diğer taraftan, dava dilekçesinde yıllık izin ve fazla mesai ücretine en yüksek mevduat faizi yürütülmesi istenmiş iken, ıslah dilekçesinde yasal faiz istenmiştir.Yıllık izin ücreti için uygulanması gereken faiz türü yasal faiz, fazla çalışma ücreti alacağına yürütülmesi gereken kanuni faiz türü ise en yüksek mevduat faizidir. Ancak davacının dava ve ıslah dilekçesinde talep ettiği faiz oranları dikkate alınarak verilmesi gerekirken, doğrudan en yüksek mevduat faizi yürütülmesi hatalıdır. Ne var ki, bu hususlar yeniden yargılamayı gerektirmediğinden, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun geçici 3. maddesi uyarınca halen yürürlükte olan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 438/7. maddesi uyarınca hükmün aşağıdaki şekilde düzeltilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir.

Yargıtay Hukuk Dairesi 2017/26579 E. , 2020/245 K.

…Taraflar arasında hüküm altına alınan alacaklara yürütülen faiz başlangıç tarihleri konusunda da uyuşmazlık bulunmaktadır.Somut olayda; Davacı davasını belirsiz alacak davası türünde açmış ve bilirkişi raporunda belirlenen alacak miktarına ilişkin tamamlama harcını yatırarak belirsiz alacağının hüküm altına alınmasını talep etmiş, Mahkemece, dava kısmi dava kabul edilerek davalının talep arttırım dilekçesine karşı zamanaşımı savunması dikkate alınmış ve hüküm altına alınan fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacağına dava ve ıslah tarihlerinden itibaren faiz yürütülmüştür.Dairemizin yerleşik hale gelen içtihatlarına göre, fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacakları yönünden, davacı hesaplanan miktardan hakim tarafından hangi oranda takdiri indirim yapılacağını bilebilecek durumda olmadığından bu alacakların belirsiz alacak davası ile istenmesi mümkündür. Bu halde, hüküm altına alınan alacaklara işletilecek faizin başlangıç tarihi dava tarihi olmalıdır. Ayrıca belirsiz alacak davasında zamanaşımı süresi dava açılmakla kesildiğinden, ıslaha karşı zamanaşımı savunmasının dikkate alınması mümkün bulunmamaktadır.
Mahkemece, fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacağının belirsiz alacak olarak talep edildiği göz önüne alınmaksızın ıslaha karşı zamanaşımı savunmasına değer verilmesi ve bu alacaklara dava ve ıslah tarihlerinden itibaren faize hükmedilmesi hatalıdır.

Yargıtay Hukuk Dairesi 2017/25897 E. , 2019/24138 K.

…Keza, Yasada “uygulanan en yüksek faiz” sözcüklerine yer verilmiş olmakla sözü edilen faiz oranının uygulanıp uygulanmadığı tespit olunmalıdır. Bankaların belli dönemlerde T.C. Merkez Bankasına uygulayabileceklerini bildirdikleri faiz oranı fiilen uygulanmış olmadıkça dikkate alınmaz. Hal böyle olunca, hesaplamaya esas alınması gereken faiz bankalarca fiilen uygulanan faizdir. Mahkemece davalının talebi doğrultusunda birer yıllık devreler halinde fiilen mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı araştırılarak, ilgili bankalardan sorularak saptanmalı, işlemiş faiz yönünden Mahkemece değerlendirme yapılarak oluşacak sonuca göre karar verilmelidir. Anılan hususlar gözetilmeden takip konusu kıdem tazminatına işletilen faiz oranı yönünden verilen karar isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir.

Avukat Burak Eğri