Yıllık Ücretli İzin Nedir?

İş Kanunu md.53’e göre işe başladığı günden itibaren bir yılını dolduran işçiye yıllık ücretli izin verilir. Bu durumda işçi, işyerinde 11 ay 25 gün çalışması halinde yıllık ücretli izne hak kazanamayacaktır. Bir yıllık sürenin hesabına işçinin deneme süresi de dahildir.

Yıllık Ücretli İzin Nasıl Hesaplanır?

kanuni düzenlemeye göre işçinin kullanacağı yıllık izin süresi işçinin kıdemine göre belirlenir. İşçinin işyerindeki kıdemine göre kademeli bir yıllık izin sistemi benimsenmiştir. Bu süreler;

• 1 yıldan 5 yıla kadar kıdemi olanlar her yıl için 14 gün,
• 5 yıldan 15 yıla kadar kıdemi olanlar her yıl için 20 gün,
• 15 yıl ve daha fazla kıdemi olanlar ise her yıl için 26 günden az olmamak üzere senelik ücretli izin hakkına sahiptir.

Bu izin süreleri kanun tarafından asgari olarak belirlenmiş olup, tarafların yazılı anlaşmasıyla dahi azaltılamaz. Ancak bu yıllık izin süreleri iş sözleşmesi ile işçi lehine arttırılabilir.

Yıllık Ücretli İzin Nasıl Kullanılır?

Yıllık ücretli izin işveren tarafından bölünemez. Ancak işçi ve işverenin anlaşması halinde bir bölümü on günden aşağı olmamak koşulu ile yıllık izin bölünebilir.

Yıllık izin süresi hesabında, izin gününe rastlayan milli bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz.

Kullanılmayan Yıllık İzinler Ne Olur?

Hangi nedenle olursa olsun, iş akdinin sona ermesi halinde işçinin kullanmamış olduğu yıllık ücretli izinleri, işçinin son ücreti üzerinden hesaplanarak işçiye ödenir. İşçinin bu ücrete hak kazanması için fesihte kimin haklı kimin haksız olduğuna bakılmaz. Esasında dinlenme ve tatil yapma şeklinde karşılığı bulunan yıllık izin, iş akdinin sona ermesi ile birlikte maddi bir nitelik kazanır ve ücret alacağı haline gelir. Bu bağlamda, kullanamadığı izinlerin karşılığı olarak günlük ücreti üzerinden hesaplanacak tutarın işçiye ödenmesi gerekmektedir.

Yıllık İzin Ücretinden Yapılacak Kesintiler Nelerdir?

Yıllık izin ücreti brüt ücret üzerinden %15 oranında sigorta primi, %15-35 arası değişen oranlarda gelir vergisi ve %0,759 damga vergisi kesintisine tabidir.

Yıllık Ücretli İznin Kullandırıldığının İspat Yükü Kimdedir?

Yıllık iznin kullandırıldığını ya da ücretinin ödendiğini ispat yükü işverendedir. İşveren, yıllık iznin kullandırıldığını yazılı belge ile kanıtlamak zorunda olup, bu konuda tanık deliline dayanması mümkün değildir.

Yıllık Ücretli İzin Alacağına Uygulanacak Faiz

Yıllık izin ücretinin işveren tarafından geç ödenmesi halinde uygulanacak faiz yasal faizdir. Faiz başlangıcı işverenden talep/dava/ihtar tarihidir.

Yıllık Ücretli İzin Alacağında Zamanaşımı

Yıllık izin, iş ilişkisi devam ettiği sürece zamanaşımına uğramaz. Yani bir işçi 20 sene boyunca yıllık izin kullanmadıysa kullanmadığı izinler birikir. İşveren ile anlaştığı ölçüde toplamı çok uzun bir süre olsa dahi işçi yıllık iznini tek seferde kullanabilir. Aynı şekilde, işten ayrılması halinde işçinin 20 sene boyunca birikmiş yıllık izni olsa dahi günlük ücreti üzerinden hesaplanan kullanmadığı tüm izinlerin parası işçiye ödenir.

Yıllık izin ücreti alacağı işçinin ücreti niteliğinde olup 5 yıllık zamanaşımı süresine tabidir. Zamanaşımı başlangıcı ise iş akdinin sona erdiği tarihtir. İş hukukunda zamanaşımı süreleri.

---

Senelik Ücretli İzin İle İlgili Yargıtay Kararları

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2009/27110 E. 2011/43871 K.

…Kanunda, iş sözleşmesinin feshinde ödenmesi gereken izin ücreti için kesin bir ödeme günü belirlenmiş değildir. Yasada, sözleşmenin feshi anı yıllık ücretli izin hakkının ücrete dönüşmesi, bir başka anlatımla izin ücretine hak kazanma zamanı olarak kabul edilmiştir. İş sözleşmesinin feshedildiği tarihte izin ücreti muaccel olur, ancak faiz başlangıcı bakımından işverenin ayrıca temerrüde düşürülmesi gerekir.
Dairemizce, iş sözleşmesinin feshinde ödenmesi gereken izin ücreti, geniş anlamda ücret içinde değerlendirilmemiş ve İş Kanununun 34. Maddesinde sözü edilen bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faize karar verilemeyeceği kabul edilmiştir. ( Yargıtay 9 HD. 24.10.2008 gün 2007/30158 E, 2008/28418 K. ) Bu itibarla, izin ücreti için yasal faiz uygulanmalıdır.

---

Yargıtay 22. Hukuk Dairesi 2017/27797 E. , 2020/2933 K.

…4857 sayılı İş Kanunu’nun 59. maddesinde, iş sözleşmesinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde, işçiye kullandırılmayan yıllık izin sürelerine ait ücretlerin son ücret üzerinden ödeneceği hükme bağlanmıştır. Yıllık izin hakkının ücrete dönüşmesi için iş sözleşmesinin feshi şarttır. Bu noktada ilişkinin sona erme şeklinin ve haklı olup olmadığının önemi bulunmamaktadır.
Yıllık izinlerin kullandırıldığı noktasında ispat yükü işverene aittir. İşveren yıllık izinlerin kullandırıldığını imzalı izin defteri veya eşdeğer bir belge ile kanıtlamalıdır. Bu konuda ispat yükü üzerinde olan işveren, işçiye yemin teklif edebilir.
Somut olayda, davacı davalı nezdinde emeklilik öncesi ve emeklilik sonrası olmak üzere iki dönem halinde çalıştığını ve tüm çalışma dönemi boyunca yıllık izin kullanmadığını iddia etmiş, mahkeme tarafından ise davacının 27 tam yıl boyunca hiç yılık izin kullanmadığının kabulü ile yapılan hesaplamaya itibar ile karar verilmiş ise de yapılan hesaplama dosya kapsamına uygun değildir. Davalı vekili tarafından dosyaya sunulan tarihsiz, davalıya hitaben yazılan ve davacı tarafından imzası inkar edilmeyen dilekçede yıl ve gün belirterek izin talebinde bulunduğu anlaşılmış olup , davacı her nekadar söz konusu belgenin işveren tarafından kendisi yanıltılarak alındığını iddia etmiş ise de belgenin irade fesadına bağlı olarak alındığını usulüne uygun olarak da ispat edememiştir. Bu durumda imzası inkar edilmeyen söz konusu belge davacıyı bağlayacağından bu belgede belirtilen yıllar ile sınırlı olarak davacının yıllık izin talebi değerlendirilmelidir. Bu husus gözetilmeden karar verilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.

---

Yargıtay 22. Hukuk Dairesi 2016/29606 E. , 2020/2635 K.

…Somut olayda; davacı dava dilekçesinde, kullandırılmayan izin sürelerine ait ücretlerin ödenmediğini belirterek yıllık izin ücreti alacağı talebinde bulunmuştur. Davalı ise, cevap dilekçesinde kullanılan yıllık izinlere ilişkin izin formlarını sunmuş, belge sunamadığı dönemler bakımından ise davacının yıllık izinlerini kullandığı veya ücretlerini aldığına ilişkin yemin teklifinde bulunmuştur. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda sunulan belgelere göre davacının 89 gün izin kullandığı, bakiye 61 gün izin alacağı olduğu kabul edilerek hesaplama yapılmıştır. Ancak Mahkemece davalının yıllık izin alacağına ilişkin yemin teklifi dikkate alınmadan eksik incelemeyle hüküm kurulması hatalı olup bozma nedenidir.

---

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2016/13731 E. , 2020/2358 K.

…Hüküm altına alınan alacakların bir kısmının ( yıllık izin ve ücret alacağı ) net mi yoksa brüt mü olduğunun hükümde belirtilmemesinin HMK’nun 297/2. maddesine aykırı olduğunun ve infazda tereddüde yol açacağının düşünülmemesi ve özellikle kararın kabul edilen taleplere ilişkin olarak genelde gerekçesiz olması hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.

---

Yargıtay 22. Hukuk Dairesi 2017/27615 E. , 2020/2668 K.

…4857 sayılı Kanun’un 59. maddesinde, iş sözleşmesinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde, işçiye kullandırılmayan yıllık izin sürelerine ait ücretlerin son ücret üzerinden ödeneceği hükme bağlanmıştır. Yıllık izin hakkının ücrete dönüşmesi için iş sözleşmesinin feshi şarttır. Bu noktada, sözleşmenin sona erme şeklinin ve haklı nedene dayanıp dayanmadığının önemi bulunmamaktadır.
Yıllık izinlerin kullandırıldığı noktasında ispat yükü işverene aittir. İşveren yıllık izinlerin kullandırıldığını imzalı izin defteri veya eşdeğer bir belge ile kanıtlamalıdır.

---

Yargıtay 22. Hukuk Dairesi 2016/29017 E. , 2020/2374 K.

…Diğer taraftan, kıdem tazminatı ve yıllık izin ücreti gibi feshe bağlı hakların son ücret üzerinden hesaplanması gerektiği kuraldır. Ancak, eldeki uyuşmazlıkta, davacının aylık maktu ücretle değil, ders saati ücreti ile çalıştığı kabul edilmiştir. Dolayısıyla, yukarıda açıklanan hesaplama yöntemine göre davacının aylık ücretinin aydan aya değişebilmesi durumu söz konusudur. Bu halde, kıdem tazminatı ve yıllık izin ücreti gibi feshe bağlı haklarda, son bir yıllık aylık ücret ortalamasının esas alınması gereklidir.

---

Yargıtay 22. Hukuk Dairesi 2016/32900 E. , 2020/2161 K.

…Somut uyuşmazlıkta, 10 yılı aşkın tüm çalışma süresi boyunca davacının sadece 14 gün yıllık ücretli izin hakkı kullandığı kabul edilerek yıllık izin ücreti alacağı hüküm altına alınmıştır.
Bununla birlikte, bu kadar uzun süre boyunca yıllık izin hakkının tamamına yakının kullandırılmadığının kabulü hayatın olağan akışına uygun olmadığından, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 31 inci maddesi gereğince hakimin davayı aydınlatma ödevi kapsamında davacı asilin dinlenilmesi gerekliliği açıktır.
Bu itibarla mahkemece, davacı asil çağrılarak yıllık izinlerini kullanıp kullanmadığı konusunda beyanı alınmalı, davalı …. vekiline davacının tanık sıfatıyla beyanda bulunduğu … 13. İş Mahkemesinin 2014/263 esas sayılı dosyasına dair duruşma tutanağını sunması için süre verilmeli, kesin süre içinde duruşma tutanağı sunulduğu takdirde davacıya tanık sıfatıyla vermiş olduğu beyanı açıklattırılmalı ve oluşacak sonuca göre karar verilmelidir.

---

Yargıtay 22. Hukuk Dairesi 2017/27667 E. , 2020/2071 K.

…Somut olayda davacı süre belirtmeksizin yıllık izin haklarının kullandırılmadığını iddia etmiştir. Mahkemece, ispat yükü üzerinde olan işverence imzalı yıllık izin defteri ve eşdeğer belge sunulmadığı gerekçesiyle davacının toplam hizmet süresine göre 22 yıllık dönemde hiç izin kullanmadığı gerekçesiyle 22 yıllık ücretli izin alacağı hüküm altına alınmıştır.
Mahkemece, davacının davayı somutlaştırma yükü (HMK m.194), hakimin de davayı aydınlatma yükümlülüğü (HMK m. 31) bulunduğu göz önüne alınarak, davacının çalışma süresi boyunca hiç yıllık izin kullanmadığı hayatın olağan akışına ters olduğundan, davacının beyanı alındıktan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilip, sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.

---

Yargıtay 22. Hukuk Dairesi 2017/26893 E. , 2020/1756 K.

…Somut uyuşmazlıkta mahkemece davacının 2013 yılı öncesi dönem yönünden yıllık izinlerini kullandığına ilişkin yazılı delil bulunduğundan bahisle dava konusu yıllık ücretli izin alacağının hesaplanarak hükmedilmiş ise de davacının 2013 yılı öncesine ilişkin yıllık ücretli izin alacağı olmadığına dair ibraname nitelikli belgenin iş ilişkisinin devamı sırasında alındığından geçerli kabul edilmeyeceği gözetilmeksizin yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi isabetli olmayıp bozmayı gerektirmiştir.

---

Yargıtay 22. Hukuk Dairesi 2017/27147 E. , 2020/1506 K.

…Dosya kapsamı ve karar gerekçesi göz önünde bulundurulduğunda, kesinleşen işe iade kararı sonrası usulüne uygun işe başlatma talep edilmesi nedeniyle eklenmesi gereken 4 aylık boşta geçen sürenin ilavesi ile oluşan yeni kıdem süresine göre hak edilen yıllık izin ücreti dava konusu edilmiş ve hüküm altına alınmış ise de, davacının geçersiz fesih tarihindeki 17 yıl 1 ay 17 günlük çalışma süresine 4 aylık boşta geçen süre ilave edildiğinde, bir tam yıllık çalışma tamamlanarak yeni bir yıllık izine hakkı doğmadığından, yıllık izin ücreti talebinin reddi gerekir iken, yanılgılı değerlendirme yazılı gerekçe ile yıllık izin ücreti alacağının hüküm altına alınması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.

Av. Burak Eğri